Năm 2016 với những thách thức cung vượt cầu

Do giá xuống thấp và tình trạng cung vượt cầu, năm 2016 đã trở thành một năm đầy thách thức đối với thị trường phân kali.

Cuối tháng 12-2016, giá phân kali tại khu vực Corn Belt vùng Trung Tây nước Mỹ xuống đến mức thấp 224 USD/tấn, trong khi đó giá tại Braxin cũng giảm xuống 237 USD/tấn.

Că thể nói, giá phân kali ở hầu hết các khu vực trên thế giới đã giảm đáng kể trong năm 2016, tuy vào cuối năm đã ổn định lại một phần.

Nhìn chung, giá phân kali cuối năm 2016 giảm khoảng 16% so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên một số nhà quan sát thị trường cho biết các nhà sản xuất đã tỏ ra lạc quan một cách thận trọng khi bước sang năm 2017.

Biểu đồ giá phân kali năm 2016

Tuy vào cuối năm vừa qua thị trường phân kali có vẻ trầm lắng, nhưng các chuyên gia kinh tế cho biết đây là điều bình thường trong ngành này.

Trong những năm gần đây, tình trạng cung vượt cầu đã trở thành đề tài quen thuộc trong ngành sản xuất phân kali. Từ năm 2013, sản phẩm phân bón này đã bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh gia tăng sau khi quan hệ đối tác giữa Công ty Uralkali của Nga và Công ty Potash của Belarut tan vỡ. Khi đó, tình trạng cung vượt cầu trên thị trường phân bón toàn cầu đã ảnh hưởng bất lợi đến thị trường và giá phân kali, dẫn đến xu hướng sa thải nhân công và đóng cửa một số mỏ khai thác trong ngành.

Ví dụ, Công ty PotashCorp – nhà sản xuất phân kali lớn nhất thế giới – đã tuyên bố vào tháng 11-2016 là sẽ ngừng sản xuất trong thời gian 3 tháng tại mỏ Cory, bắt đầu từ tháng 2-2017, và sẽ sa thải 140 người lao động. Chủ tịch Công ty cho biết, việc ngừng sản xuất tạm thời được thực hiện nhằm tối ưu hóa sản xuất, giảm chi phí vận hành xuống mức thấp nhất.

Đồng thời, Công ty PotashCorp cũng tuyên bố sẽ đóng cửa mỏ Lanigan trong 6 tuần kể từ tháng 1-2017 và đóng cửa mỏ Allan trong 12 tuần kể từ tháng 2-2017. Tuyên bố này được đưa ra sau khi Công ty đã thỏa thuận sẽ sát nhập với Công ty Agrium nhằm tạo ra nguồn cung phân bón kết hợp trên toàn cầu.

Tháng 7-2016, hơn 300 công nhân đã phải nghỉ việc tại Mỏ kali Colonsay ở Saskatchewan (Canađa) của Công ty Mosaic, nguyên nhân là do “những thách thức trên thị trường phân kali”.

Năm 2017 với triển vọng tăng trưởng nhu cầu và sản xuất

Bước sang năm 2017, triển vọng của ngành sản xuất phân kali có vẻ như không thay đổi so với trước, nhất là về mặt cung vượt cầu và xu hướng gia tăng nhu cầu. Nhưng theo khẳng định của một chuyên gia tại Bộ Tài nguyên và môi trường Canađa, mặc dù sản xuất dư thừa nhưng ngành sản xuất phân kali trên thế giới vẫn hoạt động ổn định trong 15 năm qua, chỉ ngoại trừ 1 năm.

Hơn nữa, theo những kết quả khảo sát mới đây, nhu cầu phân kali trên thế giới được dự báo sẽ tăng 2,3% từ nay cho đến năm 2020 và có thể đạt 36,5 triệu tấn vào năm 2020.

Một nhà phân tích thị trường cho biết, khi nhiều công ty sản xuất phân kali quy mô nhỏ phải ngừng sản xuất và đóng cửa thì những công ty còn lại với tiềm lực tài chính tốt sẽ được hưởng lợi. Không phải tất cả các công ty đều phải nhìn nhận năm 2016 là một năm thất bại, một số công ty đã đạt được những tiến bộ nhất định. Ví dụ, Công ty Gensource Potash cho rằng năm 2016 là một năm “tuyệt vời”. Công ty đã mua được quyền khai thác mới tại Saskatchewan và ký hợp đồng bán toàn bộ sản phẩm của một trong những cơ sở sản xuất quy mô nhỏ của mình.

Giữa tháng 1-2017, Công ty Mosaic cho biết sẽ sớm khôi phục hoạt động của Mỏ kali Colonsay, vì Công ty dự báo năm 2017 sẽ là một năm tốt đẹp hơn cho ngành sản xuất phân kali.

Ngoài ra, tuyên bố của Công ty Mosaic vào tháng 12-2016 về việc đồng ý mua các cơ sở sản xuất phân bón của Công ty Vale SA với giá 2,5 tỉ USD cũng cho thấy, năm 2017 có thể là một năm đầy hứa hẹn đối với ngành sản xuất phân kali. Theo hợp đồng này, Mosaic sẽ nhận được quyền sở hữu các cơ sở sản xuất phân kali của Vale tại Braxin và cả đối với một dự án phân kali đã được đề xuất ở Saskatchewan (Canađa) nhưng hiện đang bị lãng quên.

Giao dịch trên dự kiến sẽ được hoàn thành vào cuối năm 2017, trong khi đó sản xuất phân kali tại Saskatchewan – khu vực sản xuất phân kali lớn nhất thế giới – đã sẵn sàng cho đợt gia tăng mạnh trong năm.

Ngoài ra, một mỏ kali của Công ty Mosaic được dự kiến sẽ bắt đầu vận hành và sẽ đạt công suất 21 triệu tấn quặng vào năm 2024.

Tuy Canađa là nước cung ứng phân kali hàng đầu trên thế giới, các chuyên gia cho rằng sản xuất phân kali ở các nước khác cũng có thể gia tăng trong năm 2017, đặc biệt là ở Nga. Các cơ sở sản xuất phân kali của Nga hiện đang vận hành ở 90% công suất so với 65% ở Canađa.

Tại Trung Quốc, sản lượng phân kali được dự báo sẽ tăng đến 11 triệu tấn, trong khi đó nhu cầu nội địa sẽ tăng nhẹ trong 5 năm tới.

Với hoạt động sản xuất tại một số dự án trọng điểm sẽ gia tăng trong những tháng tới, năm 2017 đang mở ra những triển vọng tích cực hơn đối với ngành sản xuất phân kali thế giới.

Nguồn: Tạp chí Công nghiệp Hóa chất 2/2017